UMBRA & PSYCHOLOGIA - URSZULA NAWROT ART

Prof. dr hab. Bogdan de Barbaro

"Film "Umbra" uważam za niezwykle ważny: poprzez artystyczną metaforę, wieloznacznie, a zarazem dobitnie pokazuje, jak wielkim złem jest nadużycie seksualne dziecka. Dramat dziecka polega na tym, że jest poddane działaniom dorosłego, który wykorzystuje jego uczuciową bezradność. Dziecko nie rozumie co się dzieje, jest krzywdzone, a czuje się winne. Molestowane dziecko odnosi głębokie rany psychiczne, zraniony zostaje jego autoportret fizyczny, duchowy, emocjonalny i seksualny. Dewastacja psychiki odbija się na tej osobie przez wiele lat, nawet u dorosłego ta trauma trwa i ma bolesne skutki w życiu emocjonalnym".

Dla magazynu SENS nr 06/117 czerwiec 2018

ZAPOWIEDŹ

Już wkrótce ukaże się książka Urszuli Nawrot i Marii Dekert

POKONAĆ CIEŃ. Zrozumieć traumę z filmem Umbra.

Wychodząc od obrazu i jego symboliki omówimy najważniejsze mechanizmy rządzące traumą, trud życia w traumie, destrukcyjne wzorce zachowań, które nieustannie się powtarzają. Zajrzymy do świata wewnętrznego, aby zobaczyć jaką ma konstrukcję i jakie możliwości wyjścia nam daje. Omówimy metody terapii, zagrożenia i trudności na jakie można natrafić. Pokażemy również jak samodzielnie pracować z filmem w celu lepszego kontaktu z własnym światem wewnętrznym.

Mój film jest niesłyszalnym na zewnątrz krzykiem umierającej duszy. Krzykiem, który przenika do głębi siejąc spustoszenie i martwotę. Gdy umiera nasze wewnętrzne dziecko, pomału umiera cały świat. Dlatego za wszelką cenę chcemy je ocalić. Tworzymy fasadę, która udaje życie i wypychamy zranionego poza granicę świadomości. Jednak, gdy za fasadą pojawia się śmierć, rozlewa swoją czerń na cały wewnętrzny świat pochłaniając w końcu wszystko. Skrzywdzone dziecko woła o wysłuchanie i trzeba w końcu dać mu głos.

URSZULA NAWROT

Pokazywane obrazy wraz z warstwą muzyczną niesamowicie oddają atmosferę zapisu traumatycznych zdarzeń w warstwie pozarozumowej, w warstwie zmysłów, emocji i ciała. Skrzywdzone dziecko „koduje” je w głębokich pokładach bez nazywania i każde ich powtórzenie uśmierca je wbudowując lęk przed unicestwieniem symbolizowany w filmie stosem ciał przypominającym obrazy wojennych zwłok w dołach posypanych wapnem.

Każdy kto pracuje z osobami doświadczonymi traumą, szczególnie traumą molestowania seksualnego rozpozna w tym filmie swoje pacjentki, pacjentów. Półgodzinny spektakl oddaje bowiem dużo więcej niż przeczytanie setek stron książek czy wysłuchanie teoretycznych wykładów na ten temat.

MARIA DEKERT

Międzynarodowa Konferencja Naukowa In Mind Support, Gdańsk 2020

Urszula Nawrot prezentowała temat: "Trauma in Film. Symbolic narrative and its bridging function between personal traumatic story and reality of inner objects.

Case study: Umbra by Urszula Nawrot."

Dlaczego trauma?

Każdy człowiek przeżywa w swoim życiu większe lub mniejsze traumy o rozmaitym podłożu: od następstw ciężkich chorób po przemoc. Tym co łączy te przeżycia jest bezradność wobec sił stojących za tym doświadczeniem. Pozostawanie w traumie, w zniewalającym poczuciu porażki prowadzi do wycofania, lęku przez życiem. Trauma jednak „dzięki odpowiedniemu prowadzeniu i wsparciu może być bardzo transformująca. Ma w sobie potencjał, żeby stać się jedną z najbardziej istotnych sił w psychicznym, fizycznym i duchowym przebudzeniu…”[1] Jednak, aby trauma mogła spełnić tę rolę konieczne jest podjęcie walki z jej skutkami dla odzyskania wolności.

Jednym z podstawowych problemów jakie generuje trauma w dorosłym życiu jest jej odtwarzanie. Ofiara będzie nieświadomie poszukiwać podobnych okoliczności, aby odegrać traumę po raz kolejny, ale tym razem by stawić czoła oprawcy, obronić się, lub choćby uciec.[2] Niestety, najczęściej kończy się to ponowną porażką i kolejnym horrorem. Nawet przy wsparciu specjalisty nie jest to proces łatwy.

Przy pracy nad filmem UMBRA skupiłam się na ofiarach molestowania seksualnego. Trauma tego doświadczenia stanowiła dla mnie punkt wyjścia do przedstawienia inicjacji złem. Zbyt wczesna inicjacja seksualna jaką przedstawiam w filmie jest dla bohaterki dewastująca bowiem nie ma ona jeszcze żadnych mechanizmów obronnych, ani zdolości do rozpoznania nadużycia jakiego padła ofiarą. Powoduje to nie tylko ogromne pomieszanie i zagubienie w życiu dorosłym, ale również zatrzymanie rozwoju emocjonalnego na chwili w której doszło do tego nadużycia. Jakaś cześć psyche rozwija sie i przystosowuje do rzeczywistości, jednak ta skrzywdzona zostaje cały czas dzieckiem. Wycofanym i przerażonym. Film to portret wewnętrznego świata traumy oparty o sny, fantazje i interpersonalne zmagania osób doświadczonych traumą tych opisanych w literaturze psychologicznej i nie tylko. Praca nad projektem trwała ponad 5 lat, podczas których zbierałam materiał do filmu zarówno z przestrzeni artystycznej jak i psychologicznej.

Poprzez symboliczną narrację udało mi się przejść od konkretnej historii traumy do opowieści uniwersalnej, rozważań nad grzechem pierworodnym i kondycji życia ludzkiego w ogóle, przez co film oddziałuje nie tylko na osoby, które doświadczyły traumy nadużycia seksualnego. W tym sensie motyw molestowania jest również symboliczny. Wydaje mi się jednak, że najważniejsza w filmie jest jego wartość transformująca traumę.

URSZULA NAWROT

Więcej w książce "Pokonać cień" Urszula Nawrot, Maria Dekert

[1] Levine. P, Frederick, A., (2013)Obudźcie tygrysa. Leczenie traumy, wyd. Czarna Owca, tłum; Barbara Jastrzebska- Ziewiec,

[2] Tamże,

UMBRA W PRACY TERAPEUTÓW / MATERIAŁ DYDAKTYCZNY

Maria Dekert – psychoterapeuta, terapeuta traumy, provider TRE, certyfikowany specjalista i superwizor w zakresie psychologicznej interwencji kryzysowej i przeciwdziałania przemocy w rodzinie Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.

"Film Umbra Urszuli Nawrot porusza do głębi emocjonalnie i zmysłowo. Przez swoją artystyczną formę przechodzi ponad znaczeniami, jakie może traumatycznemu doświadczeniu nadać dziecko. Film dotyka głębokiej krzywdy człowieka, które z racji wieku nie ma się jak obronić przed manipulacjami i zaprzeczeniami dorosłych, w tym niestety czasami swoich rodziców. Jednocześnie wskazuje jak potem dorosła osoba próbuje ukoić ból dziecka w sobie z trudem idąc przez życie naznaczone odgrywaniem traumy, próbą wyjścia z roli ofiary itd.

Pokazywane obrazy wraz z warstwą muzyczną niesamowicie oddają atmosferę zapisu traumatycznych zdarzeń w warstwie pozarozumowej, w warstwie zmysłów, emocji i ciała. Skrzywdzone dziecko „koduje” je w głębokich pokładach bez nazywania i każde ich powtórzenie uśmierca je wbudowując lęk przed unicestwieniem symbolizowany w filmie stosem ciał przypominającym obrazy wojennych zwłok w dołach posypanych wapnem.

Każdy kto pracuje z osobami doświadczonymi traumą, szczególnie traumą molestowania seksualnego rozpozna w tym filmie swoje pacjentki, pacjentów. Ci, którzy sami doświadczyli tego co oglądane dziecko zarezonują ukrytymi, ale świetnie znanymi emocjami i uczuciami, a zachwycić ich może fakt tak artystycznego ich przedstawienia. Ci, którzy sami byli sprawcami podobnych krzywd zareagują zaprzeczaniem, że takie zjawiska w ogóle mogą mieć miejsce, ale może poruszy ich zeskorupiałe również przez krzywdy dzieciństwa serca.

Z takich powodów obejrzenie filmu Umbra Urszuli Nawrot powinno być obowiązkowym zadaniem na wszystkich kursach dotyczących pomaganiu osobom doświadczającym przemocy, w tym szczególnie seksualnej, ale też ofiarom traum. Półgodzinny spektakl oddaje bowiem dużo więcej niż przeczytanie setek stron książek czy wysłuchanie teoretycznych wykładów na ten temat."

W najnowszym numerze pisma Presto ukazał się wywiad z Urszulą Nawrot dotyczący terapeutycznej roli symbolu.

Czerwcowy magazyn Sens i wywiad z Urszulą Nawrot. Rekomendacja filmu Umbra przez prof. Bogdana de Barbaro

UMBRA na VII MIĘDZYNARODOWEJ KONFERENCJI TERAPEUTÓW TRAUMY NEST

zobacz

UMBRA NA KONFERENCJI PSYCHIATRIA I DUCHOWOŚĆ

17 listopada 2017 r w Szpitalu im dr J. Babińskiego w Krakowie odbyła się ogólnopolska konferencja Psychiatria i Duchowość. Konferencja była wspólnym projektem Szpitala im. dr. J. Babińskiego w Krakowie, Katedry Psychiatrii Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II. Na zaproszenie Prof. dr hab. Bogdana de Barbaro (Kierownika Katedry Psychiatrii Uniwersytetu Jagiellońskiego UJ) UMBRA zostala zaprezentowana w ramach warsztatu dotyczącego zagubienia ofiar pedofilii.

Impact Award: Psychology

Urszula Nawrot otrzymała nagrodę na A.M. the Most Important Films and Scripts in the World za film Umbra. Nagroda została przyznana w kategorii film psychologiczny.

"SZCZEROTOK" Tomasz Raczek TOK FM

Jak radzić sobie z traumą? Audycja z udziałem Urszuli Nawrot oraz psychoterapeuty Armena Mekhakyana. Na podstawie analizy filmu UMBRA goście próbują ustalić, w którym momencie zaczyna się trauma i co jest jej istotą.

posłuchaj audycji